Kuruluş ve Bağımsızlık
Merkez Para Otoritesi (MPO), Türkiye Cumhuriyeti Anayasası’nın 4. maddesi uyarınca kurulmuş, faizsiz ve borçsuz para sistemini yöneten anayasal bir kurumdur. MPO, siyasi iktidardan ve özel finans çevrelerinden bağımsız çalışır.
Görev ve Sorumluluklar
- Ekonomiye girecek paranın üretimini ve dolaşımını yönetmek,
- Parayı yalnızca kamu hizmet ve yatırımlarına karşılık, faizsiz olarak üretmek,
- Finansal sistemin istikrarını sağlamak ve borçlanmaya dayalı yapıyı önlemek,
- Enflasyon yerine satın alma gücünü dengeleyen sistemler oluşturmak,
- Dijital ulusal para ve değer takas sistemlerini geliştirmek ve denetlemek.
Yapı ve İşleyiş
MPO, 11 üyeden oluşan bir Para Konseyi tarafından yönetilir. Bu üyeler şunlardır:
- 3 üye: Ekonomi ve maliye alanında çalışan bağımsız akademisyenler
- 3 üye: Kamusal planlama ve üretim ekonomisi uzmanları
- 3 üye: İstişare Meclisi tarafından seçilen halk temsilcileri
- 2 üye: Şûra Topluluğu önerisi ile denetim organlarınca belirlenir
Üyeler 6 yıl süreyle görev yapar ve aynı kişi en fazla iki dönem seçilebilir.
Dijital Para ve Takas Sistemi
MPO, dijital ulusal para sistemini yönetmekle görevlidir. Bu sistem şunları kapsar:
- Blockchain tabanlı dijital Türk Lirası üretimi
- Kamu yatırımları karşılığı merkezî takas ve ödeme altyapısı
- Bankalar yerine MPO’ya bağlı halk odaklı finans merkezleri
Denetim ve Şeffaflık
MPO faaliyetleri, Ulusal Denetim Kurumu (UDK) ve Dijital Şeffaflık Kurulu (DŞK) tarafından yıllık olarak denetlenir. Tüm raporlar kamuya açık ve dijital olarak erişilebilir şekilde yayınlanır.